Być może więc rację miał Carl Schmitt twierdząc, że w XX wieku, w epoce pluralistycznej demokracji, w społeczeństwie obywatelskim, masowym nie ma już tego  wyraźnego podziału na społeczeństwo i państwo czyli brak jest tej XIX wiecznej społecznej infrastruktury, która czyniła konstytucję zasadną i tak bardzo potrzebną. A  może też – jak uważa  Ernst Forsthoff – Sozialstaat  wypiera coraz bardziej  Rechtsstaat  lub  sprawę konstytucji,  dawniej ukierunkowanej na państwo, istotnie komplikuje dziś rozrost funkcji władzy, na co wskazuje  Dieter Grimm. Biorąc to pod uwagę można powiedzieć, że sprawdza się, przynajmniej częściowo,  prognoza Lorenza von Steina z roku 1850, który zapowiadał, że w demokracji konstytucja zostanie zastąpiona przez załatwiającą bieżące, socjalne zwłaszcza i codzienne obywatelskie sprawy, a zachowującą jeszcze elementy dawnej państwowości administrację,  na co zwraca uwagę dziś wnikliwy badacz współczesnego państwa i prawa Horst Dreier.

Fragment tekstu Profesora Pawła Kaczorowskiego, do którego lektury Państwa zapraszamy. Tekst jest dostępny w naszej Bibliotece.